Yarışmalar Yönetmeliği’nin dokuzuncu maddesi “yarışma şartnamesi”ne ayrılmıştır ve hazırlanacak şartnamelerde nelerin olması gerektiğini açık olarak tanımlar. Buna göre bir yarışma şartnamesinin olmazsa olmazları arasında “yarışmanın türü ve şekli” de yer alır. Yani kamu, idare ve jürilerden, her şartnamede o yarışmanın türü ve şeklini açık olarak anlatmasını bekler.
Aynı yönetmelikte yarışmaların şekilleri ve türleri de açıklanıyor. Özeti şöyle:
Yarışma şekilleri
- Uluslararası
- Ulusal
Serbest ulusal
Ön seçimli ulusal - Bölgesel
Yarışma türleri
- Mimarlık
- Mühendislik
- Şehir ve bölge planlama
- Peyzaj
- Kentsel tasarım
- Güzel sanat eserleri
- Fikir
- Ortakçıl
Bir yarışmanın türünün ne olduğu iki açıdan oldukça önemli: Bunlarında birincisi, yönetmeliğin jüri oluşumunu yarışma türüne göre tanımlamış olması. Diğeri ise yarışma sonuçlandıktan sonra işin veriliş şeklinin yarışma türü ile olan direkt ilgisi kuşkusuz.
Tekirdağ Belediyesi Hizmet Binası Yarışması şartnamesinde yarışmanın şekli ve türü ile ilgili bölüm şöyle:
Madde 2–Yarışmanın Şekli:
Tekirdağ Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 23. Maddesi ve Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri Yarışma Yönetmeliği doğrultusunda serbest, ulusal ve tek aşamalı, mimarlık, şehir planlama ve peyzaj mimarlığı meslek disiplinlerinin katkısını gerektiren yarışmadır.
Aslında jüri ve/veya idarenin de aklının karıştığı açık. Başlık bile benzer yarışmalardan farklı olarak “Yarışmanın Şekli” olarak atılmış. Türünün ne olduğu başlığa yansımamış. Tanımın yapıldığı metinde, yarışmalar yönetmeliğinin sınıflandırdığı yarışma türleri yerine şu ibare kullanılmış: “mimarlık, şehir planlama ve peyzaj mimarlığı meslek disiplinlerinin katkısını gerektiren yarışma”.
Jüri oluşumu da yarışma türünün tanımsızlığına paralel olarak alışageldiğimiz jürilerden farklı. 7 kişilik jürinin 4’ü mimar; 1 inşaat mühendisi, 1 plancı ve 1 peyzaj mimarı da jürinin diğer üyeleri.
İçinde olduğum yarışmalarda da burada jürinin yaşadığı kararsızlığa benzer kararsızlık durumları ve tartışmaların yaşandığı olmuştu. Hatırladığım kadarıyla iki yarışmada “ortakçıl” olmasını önermiştim. Pekâlâ, bu yarışmanın türü de “ortakçıl” olarak tanımlanabilirdi. Jüri böyle yapmış olsa sonraki yarışmalar için bir yol açmış da olabilirdi. Jüriler Türkiye’de bugüne kadar hiç örneği bulunmayan bu yarışma türünü şartnameye eklemekten çekiniyorlar. Oysa yönetmelik ortakçıl yarışmayı oldukça iyi tanımlıyor.
“h) Ortakçıl yarışmalar: Birden fazla meslek disiplininin ve/veya sanat dalının birbirine yakın ağırlıkta katkısını gerektirecek türden konularda yapılacak yarışmalardır.”
“Yarışmanın Türü ve Şekli”nin soru işaretlerine ve belirsizliklere alan bırakmaksızın açık yazılmasının daha doğru olacağını düşünüyorum…
Kent merkezinden uzaklaşmak yerine merkezi daha nitelikli hale getirecek bir belediye hizmet binası tasarımını her zaman daha doğru buluyorum. Lakin bu yazı, sıkıcı teknik bir yazı bu nedenle bu tartışmaya girmeden yazımı sonlandırıyorum.
Ve elbette projesini yarışmayla yaptığı için Tekirdağ Belediyesi’ne şahsen teşekkür ediyorum.