Zaha Hadid’in ölümünün ardından Türkiye’de çeşitli yayınlarda ve sosyal medyada haberler yer aldı. Bunlar üç grupta toplanabilir. Birincisi Hadid’in dünya mimarlığındaki önemi ile de bağlantılı olarak ölümünün büyük bir kayıp olmasına odaklanıyor. İkinci ve daha çok sosyal medyada az sayıda gördüğümüz haber tipi Katar’daki kaza sonrası yaptığı “benim sorunum değil” açıklaması çerçevesinde, daha çok inşaat yapılmasına neden olan önemli bir aktörün eleştirilmesi yönünde. Üçüncü grup eleştiri ise garip şekilde Kartal projesi üzerinden CHP ve Mimarlar Odası’nı eleştirme fırsatı olarak görenlerin yaptıkları.
Başlıklar halinde durum benim açımdan şöyle:
- Zaha Hadid dünya mimarlığı için hiç kuşkusuz ki en önemli isimlerden birisi.
- Hadid’in Kartal projesi kültürel düzeyde üzerinde tartışmamız gereken bir işti. Ama bu illa da uygulanması gerektiği anlamını taşımıyor.
- Türkiye’nin planlama ve yapı üretme, gayrimenkul geliştirme sistemi Hadid’in projesini kolay uygulanabilir bir proje olmaktan peşinen alı koyar. Lakin aynı durum bir yandan da bu tip projelerle, artık iyice kangren olmuş planlama sisteminin üzerine gitmemiz gerektiğini de söylüyor. Peşin yargılardan kaçınmakta fayda var.
- ZHA Kartal projesini Hürriyet’te bir köşede yer aldığı gibi Eczacıbaşı’na yapmadı. İBB müşteri idi. Eczacıbaşı, alanda arsası olan isimlerden birisi. Belki de ona da proje yapacaktı. Bilmiyoruz.
- Hadid’in Kartal projesi uygulanmadığı için yapılanlardan birisi de şu: http://www.dapyapi.com.tr/projeler/devam-eden-projeler/p/istanbul-marina.htm
- Gazetelerde çıkan haberlerde “Türkiye’de bir bina yapmak istiyordu çünkü Mimar Sinan hayranıydı” gibi yazılar görüyorum. Ben de Le Corbusier hayranıyım ve İsviçre’de bir bina yapmak istiyorum… Diyeceğim o ki her mimar her yerde bina yapmak ister, saf olmayalım bu konularda artık bu kadar.
- Hadid’in Demet Sabancı için Koç Müzesi’nin yanındaki parselde bir müze çalıştığını biliyoruz ama bu proje benim bildiğim kadarıyla 1-2 sene kadar önce durmuştu zaten.
Ve gelelim basının iddia ettiği Kartal projesini engellemeyi başaran CHP ve Mimarlar Odası’na.
- Madem Kartal projesini engellediler, büyük yıkım projelerini neden engelleyemediler.
- Biz aptal mıyız bu söylemlere kanacağız?
Ölümünün ardından Zaha Hadid’in mimarlığı ile ilgili yazmak gerek ama Türkiye’nin ortamı böyle kısa bir yazıyı da zorunlu kıldı. Tüm sevenlerinin ve mimarlık ortamının başı sağ olsun.