İstanbul Büyükşehir Belediyesi meclis üyesi ve plan ve bütçe komisyonu başkanı Abubekir Taşyürek’in “İBB Meclisi Kadiköy Göztepe Parkı’na Mahkeme Kararı doğrultusunda CHP’nin muhalefetine rağmen Cami yapım kararı aldı.HayırlıOlsun” tiviti ile ortalık bu defa Göztepe Parkı’na (Tam adı Göztepe 60. Yıl Parkı) cami tartışmaları için hareketlendi.
Parka cami tartışması yeni değil:
- Büyükşehir Belediye Meclisi Eylül 2005’te parka dini tesi yapımıyla ilgili karar alıyor.
- Bu karara yapılan itiraz İstanbul 5. İdare Mahkemesi tarafından kabul ediliyor ve karar geçersiz duruma geliyor.
2006’daki bu iptal kararı bilirkişinin, alanın yakınındaki 3 caminin yürüme mesafesinde bulunduğu ve bölgede yeşil alan miktarının asgari standardın altında olduğuna dikkat çeken raporuyla alınıyor. - Danıştay 6. Dairesi ise 1 Haziran 2011 tarihli kararında daha önceki 3 camiyi yetersiz ve yeşil alan miktarını da ortalamanın üzerinde buluyor.
- Konunun yeniden gündeme taşınmasını sağlayan İBB Meclis Kararı 23 Kasım 2012 tarihli.
İBB Meclisi 19 Eylül 2005 tarihli eski meclis kararının Danıştay’ın İdare Mahkemesi tarafından verilen kararı iptal etmesi ile geçerliliğini sürdüren 1/5000 ölçekli plana atıfta bulunurak bu kararını alıyor.
23 Kasım tarihli kararın alınmasını takiben Kadıköy Belediyesi bir yandan #GöztepeYeşilKalacak etiketi ile sosyal medyada kampanya başlatırken öte yandan Başkan Selami Öztürk Kadıköylüler’e sakin olun çağrısında bulunuyor.
Göztepe Parkı’na bir cami yapılmalı mı sorusunu cevaplamaya çalışmak bölgeyi tanımakla başlamalı.
Parkın da üzerinde bulunduğu Bağdat Caddesi ülkenin en önemli alışveriş bulvarlarından birisi. Suadiye’den başlayan mağaza yoğunluğu tam da aşağı yukarı Göztepe Parkı’nın oralarda azalır. Bağdat Caddesi’nin Göztepe Parkı’nın olduğu yerden iki ayrı özellikte caddeye dönüştüğü söylenebilir.
Göztepe Parkı için Bağdat Caddesi kadar önemli bir diğer yol İstasyon Caddesi. (Tütüncü Mehmet Efendi) Bilmeyenler için yazalım. Sahil Yolu (Cemil Topuzlu), Bağdat Caddesi ve Minibüs Caddesi (Fahrettin Kerim Gökaltay) Kadıköy’den başlar ve İzmit yönüne doğru paralel olarak gider. Bu bulvarları birbirine bağlayan bir kaç önemli dik cadde vardır. İşte Tütüncü Mehmet Efendi bu bulvarlardan en önemlisi. Sahilden başlar ve Minibüs Caddesi’ne kadar yoğun bir yaya, araç ve alışveriş caddesi olarak devam eder.
İstanbul’un belki Türkiye’nin en nitelikli parklarından birisi olan Özgürlük Parkı ile Kadıköy Meydanı’ndan başlayarak güneydoğu yönünde ilçe sınırına kadar oldukça konforlu ve bütünleşik bir şekilde uzanan sahil parkını iki önemli yeşil alan olarak vurgulamak lazım.
Göztepe Parkı’nı merkeze alırsak 1,5km’lik bir daire içinde 5 cami ve 25 okul (kreş, ana okulu ve yüksek eğitim hariç) var.
Parka yakın camilerden Caddebostan’daki Galip Paşa camisi bölgenin önemli cenaze namazlarının da kılındığı cami. Vefat eden kişinin tanınmışlığına göre Bağdat Caddesi’nin trafiğini çok ciddi olarak etkiliyor. Ayrıca tanınmış olsun olmasın cuma ve bayram namazları için otopark sorunu var.
Göztepe Parkı’na en yakın cami ise Selamiçeşme Camisi. Bu caminin parka mesafesi sadece 700m ve cuma namazlarında dışarıda kalma sorunu da yok. Yani cuma namazında bile cami cemaate yeterli geliyor.
Göztepe Parkı ile Özgürlük Parkı arasında bir yerde bundan 3-4 sene öncesine kadar Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün tesisleri vardı. Bu tesisler eski mülkiyet sahibi Maliye Bakanlığı tarafından Taşyapı AŞ’ye kat karşılığı ihale ediliyor ve Büyükşehir Belediyesi’nce Bölge planları içerisinde 1/5000’lik planda şu andaki İmar haklarına kavuşturuluyor. Şu andaki halini anlatmak yerine tam caminin yapılacağı yerden çekilmiş bir fotoğraf ekliyorum. Etrafında 4-5 katlı binalar olduğunu da unutmamalı.
İstasyon Caddesi ile Bağdat Caddesi’nin kesiştiği köşede bir villa vardı: Villa Maral. Emin Onat tasarımı bu karakteristik bina çok kötü bir yenileme uygulaması ile adeta katledildi. Göztepe Parkı’nın komşusu hatta mimarlığa ve geçmişine gereken değeri veren herhangi bir ülkede Göztepe Parkı’nda yapılacak projenin girdilerinden olabilecek bu bilgiyi de vermeden geçemiyorum.
Göztepe Parkı ve çevresini işte yukarıda tanımladığım durumda…
Kentsel tartışmalarda nitelikli bilgi edinme sorunu Göztepe Camisi tartışmasında da kendisini gösterdi. İBB Meclisi’nde çıkan kararın tam olarak nereye ilişkin olduğunu İBB web sitesinde bulmak mümkün olmadı. Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk’ün bir TV yayınına çıktığında elindeki bir panodan gösterdiği iki yer dışında caminin tam olarak parkın neresine yapılacağına ilişkin bilgimiz olamadı.
Tartışma konumuz olan Göztepe Parkı uzun yıllardır kötü yönetiliyor. Sahil Yolu tarafında dört tarafı yüksek duvarlarla çevrili tuhaf bir gül bahçesi yapıldı. O gül bahçesinin son durumunu bilmiyorum. Ortasında Spor AŞ’nin tesisleri var ve bu tesislerin komşusu da yine İBB’ye bağlı Park ve Bahçeler Müdürlüğü. Müdürlüğün Anadolu yakası buradan yönetiliyor.
Ana arterler Büyükşehir’e bağlı, dolayısıyla ana arter üzerindeki Göztepe Parkı da İBB’ye bağlı. Neden Kadıköy Belediyesi sınırları içinde bir parkı İBB işletir? Bir Kadıköylü olarak basit bir parkın hesabını da İBB’den mi sormak zorundayım? Hani yerinden yönetim?
Cami de okul, kütüphane, park gibi bir kentsel donatı. İhtiyaç varsa yapılmak zorunda. Göztepe Parkı tartışmasında CHP’lilerin sıklıkla dile getirdiği “biz camiye karşı değiliz” söylemi de AKP’nin yerel talepleri umursamadan yapmak üzerine harekete geçmesi de kötü siyaset bana kalırsa.
İhtiyaçsa parkın Bağdat Caddesi tarafına bile cami yapılabilir. Ama neyin ihtiyaç olduğunu bile tartışamıyoruz. Öte yandan ihtiyacı belli etmek de yetmez. Tasarım kararları mahkemeler, başkanlar ya da meclislerce alınamaz. İlla cami yapılacaksa Göztepe Parkı ve çevresi kentsel tasarım yarışması açılır otopark, nitelikli yeşil alan, nitelikli spor tesisi, cami ve başka donatılar çözülür.
Hiç üzerime vazife değil ama zihinleri kurcalamak için yazmadan edemiyorum: Tasarımla, İstasyon Caddesi’nin Göztepe Parkı’na bakan kısımı Türkiye’nin en değerli emlaklarından olabilir. Göztepe Parkı güneyde sadece 4 bloğun kamulaştırılması ile denize açılabilir. Bağdat Caddesi üzerinde daha önce katledilen Emin Onat tasarımı Villa Maral ihya edilebilir.
Göztepe Parkı sahil ya da Özgürlük Parkı ile yarışamıyor. Parkın ziyaret sayısını Foursquare’de yapılan çekin sayısından rahatlıkla okuyabiliyoruz. Göztepe Parkı, Bağdat Caddesi ile Sahil Yolu gibi bölgenin en önemli iki yolu üzerinde olmasına rağmen mahalle arasında bulunan Özgürlük Parkı tam iki katı ziyaretçiye sahip Foursquare’e göre. Zaten bölgede oturan, çalışan ve spor yapan birisi olarak bunu ben de söyleyebilirim. Bu durumda Göztepe Parkı’nın sahil ve Özgürlük Parkı ile rekabet etmesi değil açılım sağlaması beklenmeli. Bu açılımı İBB yapamaz en başta parkın Kadıköy Belediyesi’ne devredilmesi gerek.
Çok uzattım, kısaca çözüm nitelikli bilgi elde etme ve iyi tasarımda.